Gevaccineerde nieuwkomers uitgesloten van coronapas
Het digitale covid safe ticket beschermt ons tegen de verdere verspreiding van het coronavirus. Maar het creëert ook hoge drempels - en de bijhorende discriminatie - voor wie wel gevaccineerd is, maar niet in staat is om de app te installeren. Nieuwkomers die het Nederlands nog niet machtig zijn en geen elektronische identiteitskaart hebben, worden extra benadeeld. . Nu deze QR code ook in de horeca en de fitness gevraagd wordt, is het hoog tijd voor een meer inclusieve coronapas.
Maker: Fabian De Backer
Auteursrecht: MASTERSHOOT
Refu Interim is een organisatie die vrijwilligerswerk zoekt voor mensen die nieuw zijn in België. Steeds meer van onze vrijwilligers worden uitgesloten omdat ze geen covid safe app hebben, ondanks het feit dat ze dubbel gevaccineerd zijn. Maar zonder elektronische identiteitskaart en met enkel een papieren verblijfsvergunning (de zogenaamde oranje kaart of het attest van immatriculatie) is het quasi onmogelijk om een digitale QR code te verkrijgen.
We zijn het ondertussen gewoon. Bij grote evenementen staan we wat langer in de rij aan de ingang. Want voor je binnen mag, moet je bewijzen dat je dubbel gevaccineerd en/of getest bent. Maar goed, je laat het juiste certificaat in je covid safe app zien en daarna kan je zorgeloos genieten van een evenement zonder mondmaskers of afstand. Zo houden we (mogelijke dragers van) het virus buiten. Maar voor veel van onze vrijwilligers is het niet zo simpel. Zij moeten vaak aanschuiven in die andere rij, de rij van het testdorp. Waar ze getest moeten worden, ondanks het feit dat ze dubbel gevaccineerd zijn, om binnen te mogen op het evenement waar ze vrijwilligerswerk doen. En op evenementen waar er niet getest wordt, komen ze al helemaal niet binnen. Want geen covid safe app, is geen toegang.
De zogezegde medische apartheid waar anti-vaxxers zo graag op alluderen, uit zich hier op een heel andere manier. Vaccinatie geeft je geen garantie op vrijheid, dat doet de digitale QR-code. Die je alleen kan verkrijgen als je een elektronische identiteitskaart hebt, een smartphone of laptop, het Nederlands goed begrijpt en goed met de online diensten van de overheid overweg kan (mijngezondheid.be, itsme…). Helemaal niet vanzelfsprekend voor wie nog niet zo lang in België is en/of nog in de asielprocedure zit.
Attest van immatriculatie (oranje kaart), de papieren verblijfsvergunning (foto credits: Fedasil)
Akkoord, er zijn andere mogelijkheden om je vaccinatiecertificaat te verkrijgen: je kan een 078-nummer bellen, of een digitaal token aanvragen bij een lokaal registratiekantoor. Maar ook hier botst men op dezelfde drempels (taal, digitale skills). Achter het telefoonnummer schuilt een automatisch antwoordapparaat, je krijgt niemand aan de lijn en kan geen vragen stellen. Als je jouw rijksregisternummer ingeeft, sturen ze het vaccinatiecertificaat op per post naar het adres dat aan dit rijksregisternummer gekoppeld is. Versta je het Nederlands (nog) niet goed? Pech. Adres niet gekend? Pech. Nog ingeschreven in het wachtregister in plaats van het vreemdelingenregister, en je rijksregisternummer telt 1 cijfertje te veel voor de telefoonrobot? Pech. Uiteindelijk toch een papieren versie van het certificaat in je bus, maar op bepaalde evenementen aanvaarden ze om god weet welke reden enkel de digitale versie? Pech.
Via het lokaal registratiekantoor dan maar. Daar kan je digitale sleutels aanvragen, waarmee je een online burgerprofiel kan aanmaken. Dat geeft je toegang tot het ehealth platform op mijngezondheid.be waar je jouw certificaat kan downloaden. Maar niet elke stad heeft zo’n registratiekantoor, en bovendien moet je vaak digitaal een afspraak maken om dat token te verkrijgen. Ook hier vallen mensen die het Nederlands nog niet onder de knie hebben, en/of digitaal niet sterk genoeg zijn, weer uit de boot. En dan gaan we er al van uit dat mensen op de hoogte zijn van deze verschillende mogelijkheden. Het heeft ons alvast meerdere frustrerende uren gekost om dit allemaal uit te zoeken.
Een witte Belgische vriendin die ‘niet gelooft in vaccinatie’ betaalt 50 euro voor een PCR-test en geraakt zonder moeite binnen op haar favoriete festival. Maar een vrijwilliger met Afghaanse roots die dubbel gevaccineerd is, mag niet helpen op datzelfde festival omdat hij geen covid safe app heeft. Het kaartje van het vaccinatiecentrum, in combinatie met zijn papieren identiteitsbewijs geldt niet. Sorry meneer, veiligheid boven alles.
Wij roepen op om pragmatische oplossingen te zoeken. Uiteraard is het belangrijk om de verspreiding van het virus zoveel mogelijk tegen te gaan. En moet je op een betrouwbare manier kunnen controleren of iemand gevaccineerd is. Maar geef dan ook àlle mensen die gevaccineerd zijn de kans om deel te nemen. Geloof mensen die een vaccinatiekaart in combinatie met hun identiteitskaart kunnen voorleggen. Wil je je evenement echt toegankelijk maken, wees dan flexibel. Zoek naar alternatieven en houd niet krampachtig vast aan uitsluitend het digitale, hoogdrempelige bewijs van vaccinatie.
Er zijn zoveel nieuwkomers die vrijwilligerswerk willen doen, hun steentje willen bijdragen, willen deelnemen aan onze maatschappij - en dubbel gevaccineerd zijn. Maar het wordt hen zo moeilijk gemaakt. Afgelopen zomer werd dit pijnlijk duidelijk op de festivals, maar ondertussen zijn er steeds meer situaties waarvoor je een CST nodig hebt, en waar zij buitengesloten worden. Ze worden gestraft door een beleid dat niet inclusief genoeg is. Niet alleen nieuwkomers, maar ook andere mensen in kwetsbare situaties, mensen zonder toegang tot een smartphone of laptop, ouderen, mensen die digitaal ongeletterd zijn, mensen zonder netwerk om hen daarbij te helpen… Ze bevinden zich allemaal in de blinde hoek van een overheid die veiligheidsmaatregelen neemt om zoveel mogelijk mensen te beschermen, maar daarbij vaak degenen vergeet die het meeste bescherming nodig hebben.
Iedereen die zich laat vaccineren, heeft recht op zijn ‘herwonnen vrijheid’. Je afkomst, digitale skills, niveau Nederlands of netwerk zouden niet mogen bepalen hoe ver die vrijheid reikt.
Heb je vragen? Wil je reageren?
Contacteer margo@refuinterim.be
